Werken met de Sleedoorn

Er zijn verschillende manieren waarop je de sleedoorn concreet en symbolisch kunt inzetten in psychotherapie, zowel in gesprek als in natuurbeleving:

1. Symbolische metafoor in het gesprek

Thema: “Bloei vóór je klaar bent”

De sleedoorn bloeit voordat haar bladeren verschijnen — een prachtige ingang voor gesprekken over kwetsbaarheid in denken en spreken.

Gebruiksvraag:

“Wat in jou wil al bloeien, terwijl de rest zich nog niet klaar voelt?”
“Wat zou je durven zeggen of denken als je jezelf niet eerst volledig beschermd hoefde te hebben?”

Thema: Mentale kracht onder koude omstandigheden

Sleedoorn bloeit vaak in gure lenteweer — net zoals mensen soms moeten denken, kiezen of uitspreken in een emotioneel ongunstig klimaat.
Gebruiksvraag:

“Welke gedachte in jou heeft kou getrotseerd om hier te komen?”
“Wat in jou blijft overeind, ook al is de omgeving nog niet uitnodigend?”

2 Ervaringsgericht in natuurcoaching of -wandeling

Oefening: ‘Ga in gesprek met een sleedoorn’

1. Laat de cliënt bewust een sleedoornstruik benaderen.

2. Laat hem/haar stilstaan bij de scherpe doorns én tere bloemen: “Wat in jou is tegelijk kwetsbaar en beschermd?”

3. Vraag:

   “Wat is jouw ‘eerste bloei’? Een gedachte, een inzicht, een beslissing — die al aan het ontstaan is, ook als de context nog koud aanvoelt?”

4. Laat de cliënt een bloesem aanraken en uitspreken wat ‘nu zichtbaar mag worden’.

Ritueelvorm:

Laat de cliënt een klein lint of draadje vastknopen aan een stevige tak van de struik, als symbool van een gedachte of overtuiging die “bloei verdient, ook al voelt het nog onveilig”.

3. Verwerken via creatieve opdrachten of werkboekvorm

Beeldende verwerking:

Laat de cliënt een tekening of collage maken van de sleedoorn:

• De bloemen = nieuwe gedachten, verlangens, inzichten

• De doorns = oude beschermingsmechanismen, angst voor afwijzing

• De stam = innerlijke kracht / draagkracht

Laat ze benoemen:

“Welke bloem mag ik tonen, ook al is er nog angst?”

Schrijfoefening:

“Ik bloei, ondanks…”
“Een gedachte die al open wil, ook al is het koud, is…”
“Mijn doorns beschermen mij tegen…, maar weerhouden mij van…”

Therapeutisch doel van sleedoorn-werk

• Verbinding hoofd–hart–context herstellen

• Nieuwe overtuigingen laten ontstaan in contact met de buitenwereld

• Kwetsbare helderheid omarmen: ik mag denken, spreken, twijfelen, veranderen

• Overgang faciliteren tussen innerlijk weten (Imbolc) en bewuste oriëntatie (Ostara)

Dit hoeft de cliënt niet alleen te doen, maar krijgt begeleiding hierin, van mij.

Wat is het Keltisch Jaarwiel?

Alles stroomt (Panta rhei). Alles is in beweging en verandering. Alles wat bestaat is in een proces van worden, vergaan en transformeren (Heraclitus). Alles is een dynamisch spel van tegenstellingen (warm/koud, licht-donker, leven/dood). Als je dit verbindt met embodiment (belichaming) dan zie je dat ook je lichaam altijd in beweging is: ademhaling, hartslag, spanningen komen en gaan, je stemmingen golven heen en weer en de levensfasen wisselen met elkaar af. Je ervaart veranderingen in jezelf, in plaats van het alleen te bedenken. In het Keltisch Wiel kun je dit verankeren: Imbolc (het vroege voorjaar) voel je als een kiem in je buik, Beltane (het vroege begin van de zomer) als vuur in je borst en Samhain (het vroege begin van de donkere tijd van het jaar) als stilte in je botten. Zo worden Panta rhei en het Wiel samen een wegwijzer om belichaamd te leven: met de stroom mee, met het ritme van het leven en met respect voor licht én schaduw. Het Keltisch Jaarwiel is een cyclisch levens- en natuurritme dat zijn oorsprong vindt in de oude Keltische tradities van Europa. Het beschrijft een levensloop aan de hand van de seizoenen, waarbij natuurveranderingen worden gezien als spiegels van innerlijke processen. Het jaar wordt opgedeeld in acht jaarfeesten, die elk een eigen energetische kwaliteit en psychologische betekenis hebben. Het Keltisch wiel nodigt uit tot leven met de seizoenen.

Werken met de Sleedoorn

Er zijn verschillende manieren waarop je de sleedoorn concreet en symbolisch kunt inzetten in psychotherapie, zowel in gesprek als in natuurbeleving:

1. Symbolische metafoor in het gesprek

Thema: “Bloei vóór je klaar bent”

De sleedoorn bloeit voordat haar bladeren verschijnen — een prachtige ingang voor gesprekken over kwetsbaarheid in denken en spreken.

Gebruiksvraag:

“Wat in jou wil al bloeien, terwijl de rest zich nog niet klaar voelt?”
“Wat zou je durven zeggen of denken als je jezelf niet eerst volledig beschermd hoefde te hebben?”

Thema: Mentale kracht onder koude omstandigheden

Sleedoorn bloeit vaak in gure lenteweer — net zoals mensen soms moeten denken, kiezen of uitspreken in een emotioneel ongunstig klimaat.
Gebruiksvraag:

“Welke gedachte in jou heeft kou getrotseerd om hier te komen?”
“Wat in jou blijft overeind, ook al is de omgeving nog niet uitnodigend?”

2 Ervaringsgericht in natuurcoaching of -wandeling

Oefening: ‘Ga in gesprek met een sleedoorn’

1. Laat de cliënt bewust een sleedoornstruik benaderen.

2. Laat hem/haar stilstaan bij de scherpe doorns én tere bloemen: “Wat in jou is tegelijk kwetsbaar en beschermd?”

3. Vraag:

   “Wat is jouw ‘eerste bloei’? Een gedachte, een inzicht, een beslissing — die al aan het ontstaan is, ook als de context nog koud aanvoelt?”

4. Laat de cliënt een bloesem aanraken en uitspreken wat ‘nu zichtbaar mag worden’.

Ritueelvorm:

Laat de cliënt een klein lint of draadje vastknopen aan een stevige tak van de struik, als symbool van een gedachte of overtuiging die “bloei verdient, ook al voelt het nog onveilig”.

3. Verwerken via creatieve opdrachten of werkboekvorm

Beeldende verwerking:

Laat de cliënt een tekening of collage maken van de sleedoorn:

• De bloemen = nieuwe gedachten, verlangens, inzichten

• De doorns = oude beschermingsmechanismen, angst voor afwijzing

• De stam = innerlijke kracht / draagkracht

Laat ze benoemen:

“Welke bloem mag ik tonen, ook al is er nog angst?”

Schrijfoefening:

“Ik bloei, ondanks…”
“Een gedachte die al open wil, ook al is het koud, is…”
“Mijn doorns beschermen mij tegen…, maar weerhouden mij van…”

Therapeutisch doel van sleedoorn-werk

• Verbinding hoofd–hart–context herstellen

• Nieuwe overtuigingen laten ontstaan in contact met de buitenwereld

• Kwetsbare helderheid omarmen: ik mag denken, spreken, twijfelen, veranderen

• Overgang faciliteren tussen innerlijk weten (Imbolc) en bewuste oriëntatie (Ostara)

Dit hoeft de cliënt niet alleen te doen, maar krijgt begeleiding hierin, van mij.

De acht overgangen in het wiel

1. Lente-evening (Ostara, 21 maart) – Balans en groei. Jezelf weer in de wereld zetten, keuzes maken, open bloeie

   ↪ Verlangen naar zichtbaarheid en verbinding, innerlijk kind komt tot leven.

2. Beltane (1 mei) – Vuur, liefde, leven vieren. Creativiteit, levenslust, seksualiteit, eenwording, ontmoeting.
   ↪ De beweging naar buiten, het leven voelen stromen.

3. Zomerzonnewende (Litha, 21 juni) – Hoogtepunt van kracht. Volle zichtbaarheid, uitstraling, vervulling, maar ook het zaad van terugtrekking.
   ↪ Zelfvertrouwen, maar ook de eerste vermoeidheid kan hier voelbaar worden.

4. Lughnasadh (1 augustus) – Oogsten en eerlijk kijken. Wat heb je gezaaid? Wat neem je mee, wat laat je los? Dankbaarheid én oordeel.
   ↪ Eerlijkheid, confrontatie met teleurstelling of trots.

5. Herfst-evening (Mabon, 21 september) – Balans en loslaten. Terugkeer naar binnen, verwerken van het jaar, loslaten wat niet meer dient.
   ↪ Inkeer, rouw, bewust loslaten van oude rollen of maskers.

6. Samhain (31 oktober) – Het einde en het begin. De poort van het donker, van loslaten, de dood, stilte, voorouderlijk contact. Innerlijk sterven en reflectie.
   ↪ Symbolisch: het sterven van het oude zelf, confrontatie met schaduw en eenzaamheid.

7. Winterzonnewende (Yule, 21 december) – Het diepste donker en het eerste licht. Terugtrekking, innerlijke stilte, kiemkracht. De vonk van nieuw bewustzijn ontwaakt.
   ↪ Stilstand, overgave, intuïtieve wijsheid begint zich te roeren.

8. Imbolc (1 februari) – De eerste beweging. Innerlijke inspiratie, het ontwaken van hoop, het zaaien van intentie.
   ↪ Voorzichtig verlangen naar verbinding, richting en licht.

Deze jaarfeesten kunnen ook op de windrichtingen gezet. Op Noord - Oost - West en Zuid met hierbij ook de vier tussenwindrichtingen. Omdat het leven begint bij Ostara, staat Ostara op Oost. Het Oosten is de windrichting van de zonsopgang, symbool voor nieuw leven en hoop, van de lente, van de geboorte. De ochtendwind is fris en zuiverend. Het is de poort naar de wereld, het ontwaken van bewustzijn. Het Oosten staat voor inzicht, helderheid en het vermogen om een groter perspectief te zien. Oosten staat voor het kind-zijn: spontaniteit, openheid en verwondering. Het staat voor verlangen en hoop: het verlangen naar licht, toekomst en mogelijkheden. In de landbouwsymboliek hoort het Oosten bij het zaaien - het planten van intenties. In de therapie staat Oost dan voor de eerste stappen zetten, ontwaken uit een moeilijke periode, inspiratie hervinden na een depressieve tijd, contact maken met het innerlijk kind en het leren ademen in plaats van vasthouden.

Inheemse bomen en struiken zijn krachtige dragers van symboliek en zijn diep verbonden met de seizoenen, de elementen en menselijke innerlijke processen. Binnen het Keltisch Jaarwiel kunnen zij als symbolische spiegels dienen voor de processen van het leven: geboorte, groei, bloei, verval, sterven en hergeboorte. Ze kunnen het innerlijk werk belichamen en verdiepen, en helpen om emoties, inzichten en overgangen in het wiel te verankeren in de natuur en in het lichaam. Bijpassende bomen en struiken die qua symboliek bij het Oosten horen zijn bijvoorbeeld de Berk (nieuw begin, bescherming en vrouwelijke energie) en de Meidoorn (het openen, prille liefde).

Ook kan hier de chakra's aan worden verbonden om meer inzicht te krijgen. Hier wil ik je verwijzen naar het mooie boek van Anodea Judith: Handboek chakrapsychologie. De chakra die bij het Oosten past is de eerste chakra, de wortelchakra. Het ligt aan de basis (het stuitje) van de wervelkolom. Thema's van deze chakra is gronding, overleving, veiligheid, belichaming en instinct. Ostara markeert de lichamelijke terugkeer naar de Aarde; de vorst verdwijnt, wortels beginnen echt te groeien, het leven verknoopt zich met de materie. Je voelt je letterlijk weer de Aarde onder je voeten - een terugkeer in je lichaam na de innerlijke winterslaap. In deze periode mogen we onszelf opnieuw verankeren in het leven, letterlijk en figuurlijk opnieuw wortel gaan schieten.

Bij Imbolc (februati) voelen we de eerste fluistering van het nieuwe leven (sacraalchakra - verlangen). Bij Ostara komt dat leven in het lichaam - in de wortels, benen, basis. Daarna, richting Beltane, stijgt de energie op naar het tweede en derde chakra.